Afrika wat ben je grappig

Wanneer we langs een minibusje lopen vraag ik mij af waarvoor die verroeste beugels op de zijkant en op de hoeken precies zijn. Zijn die voor bescherming van de duwtjes die ze krijgen in de avondspits, ter bescherming van de lichten of tegen opspattende stenen? Bij het uitrijden van de Toyota fabriek, zo’n 900.000 km geleden, zaten die er echt nog niet op. Bij navraag zei de breed lachende bestuurder “No protection, just for decoration”. Juist ja.

De verbazing bij ons is soms zo groot over bepaalde zaken, sommige gewoontes of handelingen dat we met een open mond staan toe te kijken. En dan eigenlijk niets anders kunnen dan hoofdschuddend glimlachen en denken, tsja typisch Afrika. Om jullie een idee te geven hebben we de leukste verzameld.

For decoration | Net als de beugels op het busje blijken een hoop dingen hier for decoration te zijn. Deze uitdrukking wordt losjes gebruikt voor alles wat half af, stuk, of totaal nutteloos is. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een wasbak waarvan de kraan of de afvoer niet aangesloten is, en je je handen dus dient te wassen met het water uit de emmer ernaast, of dat bij het opendraaien van de kraan het water direct langs je voeten stroomt. Ach ja, met al dat stof hier zijn die in ieder geval ook meteen schoon.

Voorpiepen | Staan ze in Azië allemaal keurig in een rij te wachten voor het kopen van een bus ticket of het afrekenen aan de kassa, in Afrika is het ieder voor zich. Bij elk loket is het puur ellebogenwerk, zonder pardon word je voorbijgestreefd. Duwen en trekken is toegestaan en als het niet lukt om er voorbij te komen, dan betaal je gewoon degene die vooraan staat om voor jou een kaartje te kopen. Die mzungu’s verstaan het toch niet.

Entertainment in de bus | Er mag dan wel geen airco, vering of beenruimte zijn in de grote bussen, één ding hebben ze allemaal en dat is een tv-scherm. De eerste drie uur van de vaak acht tot tien uur durende ritten wordt dan gewijd aan een stukje religieuze educatie in de vorm van een zeer slecht geacteerde bijbelfilm uit de jaren ‘70. Een groot toneelstuk met enkel blanke acteurs waarin Jezus de hoofdrol speelt. Dacht je dat het niet erger kon, dan worden daarna de meest slechte, lokaal opgenomen, bongo-bongo muziekvideo’s opgezet. Traditionele verhaalliedjes over die leuke jongen van de bakker worden afgewisseld met lokale rap helden, die het voornamelijk hebben over hoe zij zich voortplanten, geïllustreerd door een aantal schaars geklede daggerende vrouwen. Ondertussen stapt er bij de zoveelste stop een priester de bus in, die vrolijk gaat staan preken voor datzelfde televisiescherm. Welkom in het o-zo-gelovige Afrika.

Winkelnamen | Hoe klein het hutje ook mag zijn, elke zichzelf respecterende winkel draagt met trots zijn eigen naam. Zij het op een enorm bord langs de weg of prachtig met de hand geschilderd op de gevel. Het is dan ook zonde dat de winkeleigenaar er een naam bij bedenkt waar wij vaak lichte twijfel bij hebben. Zou jij je geld onderbrengen bij Trust Me Investments Ltd? Of naar de kapper gaan bij de WhatsApp Saloon waar ze geen internet hebben? Ook het woordje ‘International’ vinden ze fantastisch. In de meest afgelegen plekken vind je wel een International Hair & Beauty of een International Grocery Shop. Over auto-onderdelen hoef je je ook geen zorgen te maken, in elk plaatsje kunnen ze je auto fixen. Ga langs bij Top Gear Spare Parts of Fantastic Car Repair, gegarandeerd succes.

Shared taxi’s | Oude afgedankte sedans die in Europa niet meer door de jaarlijkse keuring komen, hobbelen hier nog jaren door. Er past ook veel meer in dan wij zouden denken. De achterbank is helemaal niet bedoeld voor drie personen, en waarom moet de kofferbak tijdens het rijden gesloten zijn als er open veel meer in past? In de kofferbak gaan de 50 kilo zakken met uien, meel en aardappelen, veel te grote koffers of dubbelgevouwen matrassen en onze backpacks. De truc is gewoon proppen, heel hard duwen en elk gaatje vullen. Dit geld ook voor de achterbank. Zeven man is het record, inclusief Mariëlle dubbelgevouwen op schoot bij Kjeld. Voorin gaan er dan nog eens twee mensen op de bijrijdersstoel én twee mensen op de stoel van de bestuurder zitten. Automaat in Drive en gaan. Comfortabel is anders, maar hilariteit alom.

License please! | Is de eerste vraag die de politieman blaft bij een politie check. Met name in Malawi zijn ze er gek op. Gewoon een slagboom op de weg plaatsen plus een stoel in de schaduw, en zet daar een agent bij. De taak van deze beste man is om zo nu en dan een auto, motor, (mini)bus of vrachtwagen aan te houden voor een ‘grondige’ check, maar vooral om heel moeilijk te kijken. Het toneelstuk is een waar genot om te zien. Want twintig man zonder gordel opgepropt in een busje of achterop een pick-up is allemaal geen probleem, maar wanneer je achterruitenwisser of mistlicht niet werkt heb je een flinke boete aan je broek hangen (€6,30). Bananenrepubliek in werking.

Afval scheiden | Pas geïntroduceerd in alle (mini)bussen. Onderweg kun je bij elke korte stop vanuit het raam de lekkerste lokale lekkernijen kopen, maar die zorgen voor nogal wat afval in de bus. Zakjes chips, satéstokjes, krantenpapier en heel veel plastic. Maar geen probleem, daar hebben ze nu wat op gevonden! Halverwege de rit verschijnen er drie prullenbakken in het gangpad waar je alles netjes in kwijt kunt. Prullenbakken vol? Dan gaan de ramen open en gooit de conducteur al rijdend vakkundig al het afval zonder enige gêne uit het raam. En wij maar afval scheiden in Nederland. Mooiste was nog dat Mariëlle een reprimande kreeg toen zij, niet te beroerd om zich aan te passen aan de lokale gebruiken, een halve banaan uit het raam gooide bij één van de stops. “Dit is een busstop, geen vuilnisbelt!”.

Afrika wat ben je grappig!

Dit gezegd hebbende is Afrika nog steeds prachtig en hebben we de afgelopen weken genoten van Malawi. Een klein land met een zeer vriendelijke bevolking, een schitterend meer en bergen die ons deden denken aan de Alpen. Komende week reizen we door Zambia op weg naar ons eindpunt in Afrika, de Victoria Falls.

En natuurlijk, de foto’s.